Pravilnik o Programu i načinu polaganja stručnog ispita za vršenje poslova rukovođenja službom zaštite i stručnog ispita za rad na poslovima zaštite i spašavanja

Na osnovu člana 44 stav 4 i člana 46 stav 2 Zakona o zaštiti i spašavanju ("Službeni list CG", br. 13/07 i 32/11), Ministarstvo unutrašnjih poslova donijelo je

Pravilnik je objavljen u "Službenom listu CG", br. 9/2012 od 10.2.2012. godine.

Ovim pravilnikom utvrđuje se program i način polaganja stručnog ispita za vršenje poslova rukovođenja opštinskom službom za zaštitu i spašavanje i stručnog ispita za rad na poslovima zaštite i spašavanja (u daljem tekstu: stručni ispit).

Opšti dio stručnog ispita za vršenje poslova rukovođenja opštinskom službom za zaštitu i spašavanje (u daljem tekstu: služba zaštite) sadrži predmete:

Posebni dio stručnog ispita za vršenje poslova rukovođenja službom zaštite sadrži predmete:

Opšti dio stručnog ispita za rad na poslovima zaštite i spašavanja sadrži predmete:

Posebni dio stručnog ispita za rad na poslovima zaštite i spašavanja sadrži predmete:

Stručni ispit se polaže pred Komisijom za polaganje stručnog ispita (u daljem tekstu: Komisija), koju rješenjem obrazuje ministar unutrašnjih poslova (u daljem tekstu: ministar).

Rješenjem iz stava 1 ovog člana utvrđuje se sastav Komisije i određuju ispitivači za predmete.

Stručno - administrativne poslove za potrebe Komisije obavlja sekretar Komisije.

Predsjedniku, članovima Komisije, ispitivačima i sekretaru pripada naknada koju utvrđuje ministar posebnim rješenjem.

Zahtjev za polaganje stručnog ispita podnosi se Ministarstvu unutrašnjih poslova (u daljem tekstu: Ministarstvo), neposredno ili preko službe zaštite u kojoj je kandidat zaposlen.

O zahtjevu za polaganje stručnog ispita ministar, u roku od osam dana od dana prijema zahtjeva, donosi rješenje koje se dostavlja kandidatu.

Rješenje kojim je polaganje stručnog ispita odobreno dostavlja se i predsjedniku Komisije u roku od tri dana od dana njegovog donošenja.

Predsjednik Komisije određuje datum, vrijeme i mjesto polaganja stručnog ispita.

O datumu, vremenu, mjestu i visini troškova polaganja stručnog ispita sekretar Komisije obavještava kandidata najkasnije 15 dana prije polaganja stručnog ispita.

Visinu troškova polaganja stručnog ispita i način njihove uplate utvrđuje ministar rješenjem.

Troškove ponovnog polaganja stručnog ispita ili pojedinih predmeta, snosi kandidat.

Dokaz o uplati troškova polaganja stručnog ispita kandidat dostavlja neposredno Ministarstvu, najkasnije 10 dana prije dana određenog za polaganje ispita.

Prije početka polaganja stručnog ispita, sekretar Komisije, uvidom u ličnu kartu ili drugu javnu ispravu, utvrđuje identitet kandidata i upoznaje ga sa pravilima kojih se mora pridržavati tokom ispita.

Stručni ispit se polaže izradom pismenog zadatka, usmenom i praktičnom provjerom znanja i vještina.

Temu za pismeni zadatak određuje član Komisije koga odredi predsjednik Komisije.

Vrijeme za izradu pismenog zadatka ne može biti kraće od dva ni duže od četiri časa.

Sekretar i član Komisije koji je odredio temu za pismeni zadatak prisustvuju izradi pismenog zadatka.

Kandidat predaje članu Komisije ili sekretaru pismeni zadatak najkasnije istekom vremena određenog za njegovu izradu, pri čemu će se vrijeme izrade zabilježiti na zadatku.

Uspjeh kandidata na pismenom zadatku ocjenjuje se ocjenom "zadovoljava" ili "ne zadovoljava".

Kandidat čiji je pismeni zadatak ocijenjen ocjenom "ne zadovoljava" nema pravo da nastavi sa polaganjem stručnog ispita.

Na usmenoj provjeri ocjenjuje se znanje kandidata iz opšteg dijela stručnog ispita i posebnog dijela stručnog ispita - teorijski dio.

Uspjeh kandidata na usmenoj provjeri ocjenjuje se posebno iz svakog predmeta ocjenom "zadovoljava" ili "ne zadovoljava" i javno se saopštava.

Kandidat koji je na usmenoj provjeri ocijenjen ocjenom "zadovoljava" iz svih predmeta, pristupa praktičnoj provjeri znanja i vještina (u daljem tekstu: praktična provjera).

Praktična provjera se polaže u službi zaštite koju za to ovlasti Ministarstvo.

Praktična provjera se realizuje kroz taktičku odnosno situacionu vježbu koju zadaje član Komisije koga odredi predsjednik Komisije.

Uspjeh kandidata na praktičnoj provjeri ocjenjuje se ocjenom "zadovoljava" ili "ne zadovoljava".

Konačan uspjeh kandidata na stručnom ispitu ocjenjuje se prema uspjehu pokazanom na pismenom zadatku, usmenoj provjeri i praktičnoj provjeri.

Konačan uspjeh kandidata na stručnom ispitu ocjenjuje se ocjenom "položio" ili "nije položio" ili se kandidat upućuje na polaganje popravnog ispita.

Predsjednik Komisije javno, u prisustvu svih članova Komisije, saopštava kandidatu ocjenu uspjeha na stručnom ispitu, a ako kandidat nije prisutan o tome se pismeno obavještava.

Kandidat koji je na usmenom dijelu stručnog ispita ocijenjen ocjenom "ne zadovoljava" iz najviše dva predmeta, upućuje se na ponovno polaganje tih predmeta, u roku koji ne može biti kraći od 30 dana, ni duži od 60 dana od dana polaganja ispita.

Kandidat koji je ocijenjen ocjenom "ne zadovoljava" na praktičnoj provjeri upućuje se na ponovno polaganje samo praktičnog dijela stručnog ispita, u roku iz stava 1 ovog člana.

Ukoliko kandidat ne položi popravni ispit smatraće se da stručni ispit nije položio.

Kandidat iz stava 3 ovog člana koji nije položio stručni ispit može ga ponovo polagati po isteku roka od šest mjeseci od dana polaganja.

Komisija može na pismeni zahtjev kandidata, odložiti polaganje stručnog ispita odnosno započeto ili ponovno polaganje stručnog ispita, zbog bolesti ili drugih opravdanih razloga, ali ne duže od 30 dana.

Kandidat koji bez opravdanog razloga odustane od započetog polaganja stručnog ispita smatraće se da stručni ispit nije položio.

Obrazac uvjerenja iz stava 1 ovog člana sastavni je dio ovog pravilnika (Prilog 2).

Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o pripravničkom stažu i polaganju stručnog ispita za komandira i vatrogasca vatrogasne jedinice ("Službeni list RCG", broj 36/93).

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".

Ustav Crne Gore: Usvajanje i promjena; Osnovni principi (suverenost, demokratija, vladavina prava, podjela vlasti, državni simboli, teritorija, jezik i pismo, državljanstvo, vjeroispovijest, zakonodavstvo, granice slobode).

Slobode i prava: Osnovni principi; Lična prava i slobode; Politička prava i slobode; Ekonomska, socijalna i kulturna prava i slobode; Posebna prava pripadnika manjinskih naroda i drugih manjinskih grupa.

Uređenje vlasti: Skupština Crne Gore (nadležnost, sastav i izbor, mandat, imunitet, predlaganje zakona, zasijedanje, odlučivanje i raspuštanje); Predsjednik Skupštine Crne Gore (izbor, nadležnost, prestanak mandata, vršenje funkcije); Predsjednik Crne Gore (izbor, mandat, nadležnost, prestanak mandata); Vlada Crne Gore (izbor, sastav, nadležnost, nespojivost funkcije, pitanje nepovjerenja, prestanak mandata); Državna uprava; Lokalna samouprava; Sudstvo i državni tužilac.

Ustavnost i zakonitost : Pojam i značenje; Princip ustavnosti i zakonitosti po Ustavu Crne Gore; Ustavni sud Crne Gore (sastav, izbor, mandat, nadležnost, pokretanje postupka, odluka, privremena naredba, prestanak važenja, prestanak funkcije, rješenje i suspenzija).

Opšti dio: Pojam radnog prava; Izvori radnog prava (Ustav, zakoni, podzakonski akti, kolektivni ugovori, međunarodni izvori radnog prava).

Radni odnosi: Pojam i bitni elementi radnog odnosa; Zasnivanje radnog odnosa; Ugovor o radu - uslovi za zaključivanje ugovora o radu; Vrste i trajanje ugovora o radu; Sadržina ugovora o radu; Javno oglašavanje i slučajevi zaključenja ugovora o radu bez javnog oglašavanja; Prethodna provjera radnih sposobnosti; Probni rad; Pripravnici; Obrazovanje i osposobljavanje za rad; Radna knjižica.

Prava zaposlenih: Raspoređivanje zaposlenih; Radno vrijeme (puno, nepuno i skraćeno radno vrijeme); Dopunski rad; Rad duži od punog radnog vremena (prekovremeni rad); Raspored radnog vremena; Odmori (odmor u toku rada, dnevni i nedeljni i godišnji odmor); Odsustvovanje sa rada (plaćeno i neplaćeno odsustvo); Zarade; Zaštita zaposlenih.

Odgovornost zaposlenih: Povrede radnih obaveza; Disciplinski organi; Disciplinska odgovornost; Disciplinski postupak; Disciplinske mjere; Privremeno udaljenje zaposlenog (suspenzija); Materijalna odgovornost.

Prestanak radnog odnosa: Prestanak radnog odnosa po sili zakona; Prestanak radnog odnosa po sporazumu; Prestanak radnog odnosa otkazom poslodavca; Prestanak radnog odnosa otkazom zaposlenog; Otkazni rok; Prekid radnog odnosa; Prestanak potrebe za radom zaposlenog.

Zaštita prava zaposlenih: Zaštita prava kod poslodavca; Zaštita prava pred sudom; Inspekcija rada; Zaštita prava pred arbitražom.

Kolektivni ugovori: Opšti kolektivni ugovor; Sindikat - uslovi za rad sindikata; Savjet zaposlenih.

Prava iz rada i po osnovu rada: Prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja; Kategorija osiguranja; Finansiranje obaveznog zdravstvenog osiguranja; Dobrovoljno zdravstveno osiguranje; Penzijsko i invalidsko osiguranje; Obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje po osnovu tekućeg finansiranja; Obavezno penzijsko osiguranje na osnovu individualne kapitalizovane štednje; Dobrovoljno penzijsko i osiguranje na osnovu individualne kapitalizovane štednje; Obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje na osnovu tekućeg finansiranja - osiguranici; Lica kojima se obezbjeđuju prava za slučaj invalidnosti i tjelesnog oštećenja; Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja; Penzijski staž; Starosna penzija; Invalidska penzija; Novčana naknada za tjelesno oštećenje; Ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja; Korišćenje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja; Fond PIO-matične evidencije; Finansiranje penzijskog i invalidskog osiguranja.

Budžet: Osnovni pojmovi; Donošenje budžeta; Vrste budžeta; Sadržaj budžeta; Uravnoteženje budžeta; Primici budžeta; Izdaci budžeta; Budžetski suficit i njegova upotreba; Iznosi finansiranja budžetskog deficita; Pripremanje i planiranje budžeta; Izdaci za potrošačke jedinice; Sadržaj Zakona o budžetu i odluka o budžetu opština; Izvršenje budžeta (raspodjela sredstava potrošačkih jedinica, sredstva tekuće i stalne rezerve, preusmjeravanje sredstava); Zajmovi i garancije (državni dug, uzimanje zajma i kratkoročnih pozajmica i davanje garancija); Unutrašnja kontrola budžeta; Završni račun budžeta.

Javni prihodi: Pojam javnih prihoda; Vrste javnih prihoda; Javni prihodi za finansiranje prava i dužnosti države; Porezi (na dohodak fizičkih lica, na dobit pravnih lica, na nepokretnosti, na promet nepokretnosti, na dodatu vrijednost, akcize na promet proizvoda i usluga, prirezi); Takse (administrativne, sudske, komunalne i registracione); Zajmovi; Naknade (za korišćenje vode, za korišćenje šuma, za korišćenje puteva i željezničke infrastrukture, za korišćenje zemljišta); Ostali javni prihodi.

Javni prihodi za finansiranje lokalne samouprave: Sopstveni izvori opštine (porezi, takse i naknade, samodoprinos i drugi prihodi); Zajednički prihodi (od poreza i naknada koje utvrdi država); Legalizacioni fond i dotacije; Uslovne dotacije budžeta države.

Javni prihodi za finansiranje obaveznog socijalnog osiguranja: Doprinosi iz zarada i drugih primanja osiguranika; Drugi javni prihodi; Obveznici doprinosa (osiguranici, poslodavci i drugi obveznici); Doprinos za penzijsko invalidsko i zdravstveno osiguranje od nezaposlenosti. Javni rashodi: Pojam javnih rashoda; Vrste javnih rashoda; Javni rashodi koji se finansiraju iz Budžeta; Javni rashodi koji se finansiraju iz Budžeta opštine; Javni rashodi koji se finansiraju preko organizacija obaveznog socijalnog osiguranja.

Državna uprava: Poslovi državne uprave; Organi državne uprave - pojam i načela rada; Unutrašnja organizacija organa državne uprave; Propisi ministarstava; Upravljanje i odgovornost u organima državne uprave; Državna uprava i građani; Odnos organa državne uprave i Vlade; Odnosi između ministarstava; Odnosi između ministarstava i organa uprave; Odnosi ministarstava prema Skupštini; Odnosi organa državne uprave prema sudovima; Odnos ministarstva prema organima lokalne samouprave; Odnosi organa državne uprave prema nevladinim organizacijama; Prenošenje i povjeravanje poslova državne uprave.

Državni službenici i namještenici: Zasnivanje radnog odnosa državnih službenika i namještenika; Zvanja državnih službenika i namještenika; Prava i obaveze državnih službenika i namještenika; Ogovornost državnih službenika i namještenika - disciplinska i materijalna; Raspoređivanje državnih službenika i namještenika; Ocjenjivanje, napredovanje i utvrđivanje sposobnosti; Stručno usavršavanje državnih službenika i namještenika; Prestanak radnog odnosa; Ukidanje organa, odnosno poslova i reorganizacija; Zaštita prava državnih službenika i namještenika; Upravljanje kadrovima - organ za upravljanje kadrovima, centralna kadrovska evidencija; Upravni inspektor.

Upravna djelatnost: Pojam, vrste i oblici; Pojam i vrste akata uprave; Upravni propisi; Pojam i obilježja upravnog akta; Vrste upravnih akata; Rušljivi i ništavi upravni akti; Uklanjanje pogrešnih upravnih akata (poništavanje, ukidanje, mijenjanje, oglašavanje ništavim); Pravosnažnost, konačnost i izvršnost upravnih akata.

Upravni nadzor: Pojam, karakteristike, vrste i oblici upravnog nadzora; Inspekcijski nadzor (pojam i vršenje); Načela inspekcijskog nadzora; Obaveze i ovlašćenja inspektora.

Lokalna samouprava: Pojam lokalne samouprave; Opština; Glavni grad; Prijestonica; Pravni status opštine; Poslovi lokalne samouprave (sopstveni poslovi, preneseni i povjereni poslovi); Imovina opštine; Organi opštine (skupština, predsjednik); Pravni status funkcionera i službenika; Finansiranje opština; Učešće građana u ostvarivanju lokalne samouprave; Odnosi i saradnja lokalne samouprave i građana; Odnosi organa lokalne samouprave i državnih organa.

Pojam sistema zaštite i spašavanja: Sprovođenje sistema zaštite i spašavanja; Osnovni pojmovi zaštite i spašavanja; Preventivne i operativne aktivnosti i postupanja za zaštitu i spašavanje; Obavezne aktivnosti i postupanja u slučaju neposredne prijetnje od rizika, za vrijeme rizika i za otklanjanje rizika; Podjela operativnih jedinica; Angažovanje operativnih jedinica; Osposobljavanje i usavršavanje operativnih jedinica.

Javljanje i obavještavanje: Operativno komunikacioni centar (OKC 112); Način i postupak javljanja i obavještavanja; Besplatni pozivni broj 112.

Vanredno stanje: Proglašavanje vanrednog stanja; Ko proglašava vanredno stanje; Službena saopštenja za vrijeme vanrednog stanja; Koordinacija i komandovanje operativnim jedinicama; Sprovođenje mobilizacije za vrijeme vanrednog stanja; Učestvovanje u aktivnostima za vrijeme vanrednog stanja.

Planiranje zaštite i spašavanja: Nacionalna strategija; Planovi za zaštitu i spašavanje; Nacionalni akcioni planovi za zaštitu i spašavanje u vanrednim stanjima; Opštinski planovi za zaštitu i spašavanje; Planovi privrednih društava, drugih pravnih lica i preduzetnika; Elaborat o procjeni ugroženosti. Prava i obaveze učesnika zaštite i spašavanja: Prava i obaveze državnih organa (Vlade, Ministarstva unutrašnjih poslova, drugih državnih organa); Prava i obaveze opštine; Prava i obaveze privrednih društava, drugih pravnih lica i preduzetnika; Prava i obaveze građana; Opšta prava i obaveze građana.

Civilna zaštita: Šta je civilna zaštita; Šta čini civilnu zaštitu; Obaveza učestvovanja u civilnoj zaštiti; Knjižica civilne zaštite; Materijalna obaveza građana; Materijalna obaveza pravnih lica i preduzetnika; Naknada za izvršenje materijalne obaveze; Specijalističke jedinice; Dobrovoljne jedinice; Finansiranje zaštite i spašavanja.

Zaštita na radu: Klasifikacija pravnih izvora zaštite na radu; Nacionalno zakonodavstvo o zaštiti na radu; Zaštita na radu u širem i užem smislu; Osnovna načela sprovođenja zaštite na radu; Pojmovi u oblasti zaštite na radu; Ostvarivanje prava na zaštitu na radu; Odgovornost i obaveze poslodavca; Procjena rizika; Organizovanje poslova zaštite na radu; Prava i obaveze zaposlenih; Nadzor nad sprovođenjem zaštite na radu; Ovlašćenja i nadležnost inspektora.

Životna sredina: Šta se podrazumijeva pod pojmom životna sredina; Nacionalna lista indikatora; Zagađivanje životne sredine (zagađivač, zagađujuće materije,otpad, hemikalije); Katastar zagađivača; Kapacitet životne sredine; Monitoring; Emisija; Domino efekat; Imisija; Degradacija životne sredine; Šteta u životnoj sredini; Rizik; Udes; Opasna materija; Klimatski sistem; Promjena klime i sanacija; Ciljevi životne sredine; Principi zaštite životne sredine; Subjekti zaštite životne sredine i njihova uloga; Dokumenti održivog razvoja i zaštita životne sredine; Nacionalna strategija održivog razvoja; Izvještaj o stanju životne sredine; Praćenje stanja životne sredine; Odgovornost za štetu u životnoj sredini; Ekološki znak.

Preventivna zaštita od požara: Preventivna zaštita u građevinarstvu, u mašinstvu, u elektrotehnici, u tehnološkim procesima i na otvorenom prostoru.

Sredstva za gašenje požara: Osnove procesa gorenja; Osnove procesa gašenja; Uticaj klimatskih prilika na gorenje i širenje požara; Podjela sredstava za gašenje; Voda kao sredstvo za gašenje; Pjena kao sredstvo za gašenje; Prah kao sredstvo za gašenje; Ugljendioksid kao sredstvo za gašenje; Hemijska sredstva za gašenje (inertna, aerosolni generatori i priručna sredstva); Supresanti i retardanti.

Sprave i oprema za gašenje požara: Aparati za početno gašenje požara; Sprave i oprema za gašenje vodom; Sprave za dobijanje pjene i gašenje pjenom; Sprave i oprema za penjanje i spašavanje; Hidrantske mreže i vatrogasne pumpe; Vozila u vatrogastvu; Ehničke sprave i oprema.

Taktika gašenja požara i spašavanja: Pojam i klasifikacija požara; Dinamika požara; Vrste požara u prirodnoj sredini (podjela s obzirom na vrstu vegetacije i brzinu širenja); Osnovna taktička dejstva; Taktički nastupi, navale i zahvati na požar; Taktična primjena sredstava za gašenje; Taktika gašenja požara u zatvorenom prostoru (stanovima, tavanima, podrumima i višespratnicama); Taktika gašenja požara u javnim i industrijskim objektima; Taktika gašenja požara u saobraćaju (drumski, vazdušni, vodeni), Taktika gašenja požara eksplozivnih materija, materija koje se teško gase, zapaljivih tečnosti i gasova; Taktika gašenja požara u otežanim uslovima rada, na otvorenom prostoru; Razvoj akcije gašenja požara; Spašavanje i evakuaciju u slučaju požara; Opasnosti i mjere zaštite tokom intervencije.

Osnovi preventivne zaštite od požara, Vatrogasni savez Jugoslavije Beograd 1979,

Preventivna zaštita od požara, izdanje Vatrogasnog saveza Jugoslavije, Beograd, Zapaljive i druge vatrogasne materije, izdanje Saveza inženjera i tehničara, Beograd,

Uređaji, oprema i sredstva za gašenje požara i zaštitu od požara, SKTH/Kemija u industriji, Zagreb 1991, autor Zdenko Šmejlak,

Gorenje i sredstva za gašenje, "Mi Star" Zagreb 1996, autor Đurđina Šmer Pavelić i

Sredstva za gašenje sa taktikom gašenja požara, Viša škola unutrašnjih poslova Beograd, 2001, autori Jovan Ijac i Miroslav Novaković.

Uzroci, karakteristike i vrste ruševina: Pojam katastrofa; Pojam zemljotresa (izvor, vrste i posljedice); Karakteristike ruševina nastalih kao posljedica prirodnih ili drugih nesreća; Vrste ruševina; Pojam i vrste klizišta; Načini nastanka klizišta; Uzroci pojave klizišta; Pojam i vrste lavina; Klima (pojam i sadržaj, temperatura, voda, vlaga, strujanje vazduha, svijetlo, kondezacija, evaporacija, magla, otrovni i zagušljivi gasovi, rudnička klima i njena kontrola).

Urbanistička i građevinsko - tehnička preventiva: Osnova izgradnje i glavne mehaničke pojave; Vrste građevinskih konstrukcija; Glavni elementi građevine; Vrste građevinskog materijala i njegove karakteristike; Karakteristike starih gradskih središta i savremenih urbanih naselja sa aspekta spašavanja; Vrste pukotina; Ugroženost stambenih objekata, komunalne infrastrukture i željezničke pruge i naprava od zemljanih i sniježnih nanosa.

Sprave i oprema za zaštitu i spašavanje iz ruševina, sa visina, dubina i kosina: Lična i zajednička zaštitna oprema; Sprave za pretraživanje, lociranje i ventilaciju; Sprave za bušenje, podizanje i povlačenje; Oprema za spašavanje iz ruševina; Oprema za spašavanje (pretraživanje) iz sniježnih lavina; Užad; Vrste užadi (statičko uže, dinamičko uže); Načini izrade užadi; Klasične tehnike rada s užadima; Čvorovi; Osnovni elementi i podjela čvorova; Izrada čvorova; Sidrišta; Vrste sidrišta; Izrada sidrišta.

Organizacija zaštite i spašavanja iz ruševina, sa visina, dubina i kosina: Izviđanje terena i tumačenje prikupljenih podataka; Mjere bezbjednosti prilikom napredovanja po ruševinama; Obilježavanje ruševina ili zgrada; Radovi u ruševini (podupiranje i učvršćivanje ruševine, izrada otvora u zidu); Operacije spašavanja; Metode za otkrivanje i lociranje kao i metode spašavanja (klizaljke, šarke, merdevine postavljene uporedo, metoda vezivanja za 4 tačke, čekrka); Raščišćavanje i raskrčivanje ruševina; Rad na visini i dubini (faktor pada, rad na visini i načini osiguranja); Penjanje na visinu (međuosiguranje,Ytehnika); Sistemi i tehnike spašavanja iz dubina i sa visina; Prevencija klizišta; Interventne sanacione mjere na klizištima; Spašavanje ljudi, životinja i imovine ispod nanosa.

Odbrana od poplava i intervencije za vrijeme poplava: Karakteristike vodenih površina; Nautički pojmovi; Signalizacija na vodi (zvučna, svjetlosna, navođenje pokretom); Poplave i odbrana od poplava; Održavanje i saniranje oštećenih nasipa; Ispumpavanje vode iz poplavljenih objekata.

Organizacija spašavanja i evakuacije ljudi, životinja i imovine od vode i iz vode: Načini prelaska preko vode; Sidrenje plovila; Izrada konstrukcija za prelaz preko vode (skela i splavovi); Tehnike spašavanja iz vode (spašavanje sa obale, spašavanje uz pomoć čamca, samospašavanje), Spašavanje na tekućim vodama; Spašavanje kod poplava, kod brojnih utapanja; Spašavanje iz plovila koja tonu i iz potonulih automobila; Tehnike spasilačkog plivanja; Tehnike oslobađanja iz stiska utopljenika; Evakuacija stanovništva, stoke, materijalnih i kulturnih dobara iz ugroženih i poplavljenih oblasti; Opasnosti za vrijeme intervencije na vodi i mjere zaštite; Sekundarne opasnosti - klizišta, zarazne bolesti; Lična zaštita pri radu na sanaciji terena.

Civilna zaštita u SR Jugoslaviji, autori Šimon Đarmati i Vladimir Jakovljević i Priručnik za obuku spasilaca za spasavanje iz ruševina, Ministarstvo unutrašnjih poslova i javne uprave Crne Gore, Francuska ambasada Podgorica.

Opasne materije: Osnovne karakteristike opasnih materija i njihova klasifikacija; Označavanje opasnih materija (ADR oznaka, naljepnice opasnosti, oznake na prevoznim sredstvima, isprave za prevoz opasnih materija); Osnovne preventivne, operativne i sanacione mjere u slučaju akcidenta sa opasnim materijama; Dolazak na mjesto intervencije; Postavljanje vozila; Prepoznavanje materije; Prioriteti u radu; Postupci kod zaptivanja, pretakanja, sakupljanja opasnih materija i dekontaminacije; Saradnja sa drugim službama; Prepoznavanje sekundarnih opasnosti; Oprema za zaštitu od agresivnih i otrovnih tečnosti i gasova; Oprema za zaptivanje; Oprema za sakupljanje i pretakanje; Oprema za detekciju i dozimetriju (detektori, dozimetri, podjela, namjena, konstrukcija, način rada i rukovanje); Podzemna ventilacija; Protivpožarna oprema i sredstva za gašenje požara u rudnicima.

Hemijski, biološki i nuklearno-radijacioni udes: Pojam i karakteristike hemijskog, biološkog i nuklearno- radijacionog udesa; Osnovne preventivne, operativne i sanacione mjere u slučaju hemijskog, biološkog i nuklearno - radijacionog udesa; Obezbjeđivanje lica mjesta; Osnovni znaci po kojima se može utvrditi HBN/R udes; Pojam i značaj deratizacije, dezinfekcije, dezinsekcije i dekontaminacije; Pojam i značaj sanacije; Sredstva i materije za HBN/R dekontaminaciju; Prepoznavanje sekundarnih opasnosti; Posljedice hemijskog, biološkog i nuklearno-radijacionog udesa; Lična i kolektivna sredstva HBN/R zaštite.

Mjere sigurnosti i zaštite pri saobraćajnoj nesreći: Tipovi sudara; Zone gužvanja; Tipovi incidenata na letjelicama; Mjere zaštite prije početka rada na intervenciji; Stabilizacija; Mjere zaštite tokom rada na intervenciji; Sigurnosni sistemi kod vozila i letjelica; Požar na vozilima; Obilježavanje mjesta saobraćajne nesreće (formiranje zone rada i zone djelovanja); Načini obilježavanja signalizacije i postavljanje interventnih (navalnih) vozila na mjesto nesreće.

Tehnike spašavanja iz vozila: Odmicanje instrument table i volana i tehnika vuče; Savijanje bočne strane vozila "stvaranje" trećih vrata; Kidanje B stuba i vozila na krovu; Uklanjanje/savijanje krova; Postupci sa staklenim površinama; Prinudno uklanjanje vrata; Osnovne tehnike gašenja požara letjelice i prekrivanja piste pjenom PSS - a za prinudno slijetanje; Osnovne tehnike spasavanja iz letjelice.

Zapaljive i druge opasne materije, Udruženje publicista Beograd 1980, autor Veljko Kostić i

Civilna zaštita u SR Jugoslaviji, autori dr Šimon A. Đarmati i mr Vladimir R. Jakovljević.

Sredstva za pružanje prve pomoći; Pristup povrijeđenom; Kardiopulmunalna reanimacija; Krvarenje; Povrede; Prelomi kostiju; Trovanje; Dehidracija; Postupak za Crush-sindrom; Izvlačenje povrijeđenih; Pružanje prve pomoći utopljenicima, povrijeđenim i poplavljenim; Pružanje prve pomoći kod saobraćajne nesreće; Mehanizam povreda; Mehanizmi povreda kod kojih postoji visok rizik od skrivenih povreda; Vrste trauma; Trijaža; Osnovne higijenske mjere za očuvanje zdravlja i sprječavanje zaraznih bolesti; Evakuacija povrijeđenih i oboljelih; Asanacija terena izloženog rušenju i ruševinama.

Civilna zaštita u SR Jugoslaviji, autori dr Šimon A. Đarmati i mr Vladimir R. Jakovljević.

- Taktičke vježbe gašenja požara i spašavanja ljudi i materijalnih dobara ugroženih požarom;

- Taktičke vježbe spašavanja i iznošenja ugroženih van opasne zone kod rušenja i ruševina, zemljanih klizišta i sniježnih lavina;

- Taktičke vježbe zaštite i spašavanja prilikom poplava i drugih vremenskih nepogoda na moru, na rijekama i jezerima;

- Taktičke vježbe zaštite i spašavanja kod akcidenata sa opasnim materijama;

- Taktičke vježbe spašavanja prilikom saobraćajnih nesreća, udesa i nezgoda u civilnom vazduhoplovstvu;

- Taktičke vježbe spašavanja u jamama, planinama i prilikom rudarskih nesreća;

Ustav: Pojam i značenje ustava; Vrste ustava; Promjene ustava; Ustav Crne Gore (usvajanje i promjena); Osnovni principi (suverenost, demokratija, vladavina prava, podjela vlasti, državni simboli, teritorija, jezik, pismo, državljanstvo, vjeroispovijest, zakonodavstvo i granice slobode); Skupština Crne Gore (sastav i izbor, mandat, imunitet, nadležnost, predlaganje zakona, zasijedanje, odlučivanje i raspuštanje); Predsjednik Crne Gore (izbor, nadležnost, prestanak mandata, vršenje funkcije); Vlada Crne Gore (sastav, izbor, nadležnost nespojivost funkcije, pitanje nepovjerenja, prestanak mandata); Državna uprava; Lokalna samouprava; Sudstvo i državni tužilac; Principi ustavnosti i zakonitosti po Ustavu Crne Gore; Ustavni sud Crne Gore.

Državna uprava: Poslovi državne uprave; Organi državne uprave (pojam, načela rada); Unutrašnja organizacija organa državne uprave; Propisi ministarstava; Upravljanje i odgovornost u organima državne uprave; Državna uprava i građani; Odnosi organa državne uprave i Vlade; Odnosi između ministarstava; Odnosi između ministarstava i organa uprave; Odnosi ministarstava prema Skupštini; Odnosi organa državne uprave prema sudovima; Odnos ministarstva prema organima lokalne samouprave; Odnosi organa državne uprave prema nevladinim organizacijama; Prenošenje i povjeravanje poslova državne uprave.

Državni službenici i namještenici: Zasnivanje radnog odnosa državnih službenika i namještenika; Ogovornost državnih službenika i namještenika - disciplinska i materijalna; Stručno usavršavanje državnih službenika i namještenika; Prestanak radnog odnosa; Ukidanje organa, odnosno poslova i reorganizacija; Zaštita prava državnih službenika i namještenika; Upravljanje kadrovima (organ za upravljanje kadrovima, centralna kadrovska evidencija); Upravni inspektor.

Upravni nadzor: Pojam, karakteristike, vrste i oblici upravnog nadzora; Inspekcijski nadzor (pojam i vršenje); Načela inspekcijskog nadzora; Obaveze i ovlašćenja inspektora.

Radni odnosi: Zasnivanje radnog odnosa; Ugovor o radu; Sadržina ugovora o radu; Javno oglašavanje i slučajevi zaključenja ugovora o radu bez javnog oglašavanja; Prethodna provjera radnih sposobnosti; Probni rad; Pripravnici; Obrazovanje i osposobljavanje za rad.

Prava zaposlenih: Raspoređivanje zaposlenih; Radno vrijeme; Rad duži od punog radnog vremena; Raspored radnog vremena; Odmori; Odsustvovanje sa rada (plaćeno i neplaćeno odsustvo); Mirovanje prava iz radnog odnosa; Zarade; Garantovana zarada; Naknada zarade; Druga primanja; Zaštita zaposlenih.

Odgovornost zaposlenih: Povreda radnih obaveza; Disciplinski organi; Disciplinske mjere; Privremeno udaljenje zaposlenog (suspenzija).

Prestanak radnog odnosa: Prestanak radnog odnosa po sili zakona (slučajevi i uslovi); Prestanak radnog odnosa po sporazumu; Prestanak radnog odnosa otkazom poslodavca; Prestanak radnog odnosa otkazom zaposlenog; Otkazni rok; Prekid radnog odnosa; Prestanak potrebe za radom zaposlenih.

Zaštita prava zaposlenih: Zaštita prava kod poslodavca; Zaštita prava pred sudom; Inspekcija rada; Zaštita prava pred arbitražom; Kolektivni ugovori.

Prava iz rada i po osnovu rada: Prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja; Kategorija osiguranika; Finansiranje obaveznog zdravstvenog osiguranja; Dobrovoljno zdravstveno osiguranje.

Penzijsko i invalidsko osiguranje: Pojam i vrste; Obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje na osnovu tekućeg finansiranja - osiguranici; Lica kojima se obezbjeđuju prava za slučaj invalidnosti i tjelesnog oštećenja; Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja; Penzijski staž; Starosna penzija; Invalidska penzija; Novčana naknada za tjelesno oštećenje; Ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja; Fond PIO.

Lokalna samouprava: Pojam lokalne samouprave; Opština; Glavni grad; Prijestonica; Pravni status opštine; Poslovi lokalne samouprave (sopstveni poslovi, preneseni i povjereni poslovi); Imovina opštine; Organi opštine (skupština, predsjednik); Pravni status funkcionera i službenika; Finansiranje opština; Mjesna samouprava; Učešće građana u ostvarivanju lokalne samouprave; Odnosi i saradnja lokalne samouprave i građana; Odnosi organa lokalne samouprave i državnih organa.

Javljanje i obavještavanje: Operativno komunikacioni centar (OKC 112); Način i postupak javljanja i obavještavanja; Besplatni pozivni broj 112.

Vanredno stanje: Proglašavanje vanrednog stanja; Ko proglašava vanredno stanje; Službena saopštenja za vrijeme vanrednog stanja; Koordinacija i komandovanje operativnim jedinicama, sprovođenje mobilizacije za vrijeme vanrednog stanja; Učestvovanje u aktivnostima za vrijeme vanrednog stanja.

Prava i obaveze učesnika zaštite i spašavanja: Prava i obaveze državnih organa (Vlade, Ministarstva unutrašnjih poslova, drugih državnih organa; Prava i obaveze opštine; Prava i obaveze privrednih društava, drugih pravnih lica i preduzetnika; Prava i obaveze građana; Opšta prava i obaveze građana.

Preventivna zaštita od požara: Preventivna zaštita u građevinarstvu, u mašinstvu, u elektrotehnici, u tehnološkim procesima i na otvorenom prostoru.

Osnovi preventivne zaštite od požara, Vatrogasni savez Jugoslavije Beograd 1979, Preventivna zaštita od požara, izdanje Vatrogasnog saveza Jugoslavije, Beograd,

Zapaljive i druge vatrogasne materije, izdanje Saveza inženjera i tehničara, Beograd,

Uređaji, oprema i sredstva za gašenje požara i zaštitu od požara, SKTH/Kemija u industriji, Zagreb 1991, autor Zdenko Šmejlak,

Gorenje i sredstva za gašenje, "Mi Star" Zagreb 1996, autor Đurđina Šmer Pavelić" i Sredstva za gašenje sa taktikom gašenja požara, Viša škola unutrašnjih poslova-Beograd, 2001, autori Jovan Ijac i Miroslav Novaković.

Uzroci, karakteristike i vrste ruševina: Pojam katastrofa; Pojam zemljotresa (izvor, vrste i posljedice); Karakteristike ruševina nastalih kao posljedica prirodnih ili drugih nesreća; Vrste ruševina; Pojam i vrste klizišta; Načini nastanka klizišta; Uzroci pojave klizišta; Pojam i vrste lavina; Klima (pojam i sadržaj, temperatura, voda, vlaga, strujanje vazduha, svijetlo, kondenzacija, evaporacija, magla, otrovni i zagušljivi gasovi, rudnička klima i njena kontrola).

Urbanistička i građevinsko-tehnička preventiva: Osnova izgradnje i glavne mehaničke pojave; Vrste građevinskih konstrukcija; Glavni elementi građevine; Vrste građevinskog materijala i njegove karakteristike; Karakteristike starih gradskih središta i savremenih urbanih naselja sa aspekta spašavanja; Vrste pukotina; Ugroženost stambenih objekata, komunalne infrastrukture i željezničke pruge i naprava od zemljanih i sniježnih nanosa.

Sprave i oprema za zaštitu i spašavanje iz ruševina, sa visina, sa dubina i kosina: Lična i zajednička zaštitna oprema; Sprave za pretraživanje, lociranje i ventilaciju; Sprave za bušenje, podizanje i povlačenje; Oprema za spašavanje iz ruševina; Oprema za spašavanje (pretraživanje) iz sniježnih lavina; Užad; Vrste užadi (statičko uže, dinamičko uže); Načini izrade užadi; Klasične tehnike rada s užadima; Čvorovi; Osnovni elementi i podjela čvorova; Izrada čvorova; Sidrišta; Vrste sidrišta; Izrada sidrišta.

Organizacija zaštite i spašavanja iz ruševina, sa visina, dubina i kosina: Izviđanje terena i tumačenje prikupljenih podataka; Mjere bezbjednosti prilikom napredovanja po ruševinama; Obilježavanje ruševina ili zgrada; Radovi u ruševini (podupiranje i učvršćivanje ruševine, izrada otvora u zidu); Operacije spašavanja; Metode za otkrivanje i lociranje kao i metode spašavanja (klizaljke, šarke, merdevine postavljene uporedo, metoda vezivanja za 4 tačke, čekrk); Raščišćavanje i raskrčivanje ruševina; Rad na visini i dubini (faktor pada, rad na visini i načini osiguranja); Penjanje na visinu (međuosiguranje,Ytehnika); Sistemi i tehnike spašavanja iz dubina i sa visina; Prevencija klizišta; Interventne sanacione mjere na klizištima; Spašavanje ljudi, životinja i imovine ispod nanosa.

Organizacija spašavanja i evakuacije ljudi, životinja i imovine od vode i iz vode: Načini prelaska preko vode; Sidrenje plovila; Izrada konstrukcija za prelaz preko vode (skele i splavovi); Tehnike spašavanja iz vode (spašavanje sa obale, spašavanje uz pomoć čamca, samospašavanje); Spašavanje na tekućim vodama; Spašavanje kod poplava, kod brojnih utapanja; Spašavanje iz plovila koja tonu i iz potonulih automobila; Tehnike spasilačkog plivanja; Tehnike oslobađanja iz stiska utopljenika; Evakuacija stanovništva, stoke, materijalnih i kulturnih dobara iz ugroženih i poplavljenih oblasti; Opasnosti za vrijeme intervencije na vodi i mjere zaštite; Sekundarne opasnosti - klizišta, zarazne bolesti; Lična zaštita pri radu na sanaciji terena.

Hemijski, biološki i nuklearno-radijacioni udes: Pojam i karakteristike hemijskog, biološkog i nuklearno - radijacionog udesa; Osnovne preventivne, operativne i sanacione mjere u slučaju hemijskog, biološkog i nuklearno - radijacionog udesa; Obezbjeđivanje lica mjesta; Osnovni znaci po kojima se može utvrditi HBN/R udes; Pojam i značaj deratizacije, dezinfekcije, dezinsekcije i dekontaminacije; Pojam i značaj sanacije; Sredstva i materije za HBN/R dekontaminaciju; Prepoznavanje sekundarnih opasnosti; Posljedice hemijskog, biološkog i nuklearno - radijacionog udesa; Lična i kolektivna sredstva HBN/R zaštite.

Mjere sigurnosti i zaštite pri saobraćajnoj nesreći: Tipovi sudara; Zone gužvanja; Tipovi incidenata na letjelicama; Mjere zaštite prije početka rada na intervenciji; Stabilizacija; Mjere zaštite tokom rada na intervenciji; Sigurnosni sistemi kod vozila i letjelica; Požar na vozilima; Obiilježavanje mjesta saobraćajne nesreće (formiranje zone rada i zone djelovanja); Načini obilježavanja signalizacije i postavljanje interventnih (navalnih) vozila na mjesto nesreće.

Tehnike spašavanja iz vozila: Odmicanje instrument table i volana i tehnika vuče; Savijanje bočne strane vozila, "stvaranje" trećih vrata; Kidanje B stuba i vozila na krovu; Uklanjanje/savijanje krova; Postupci sa staklenim površinama; Prinudno uklanjanje vrata; Osnovne tehnike gašenja požara letjelice i prekrivanja piste pjenom PSS - a za prinudno slijetanje; Osnovne tehnike spašavanja iz letjelice.

Zapaljive i druge opasne materije, Udruženje publicista Beograd 1980, autor Veljko Kostić i

Civilna zaštita u SR Jugoslaviji, autori dr Šimon A. Đarmati i mr Vladimir R. Jakovljević.

Sredstva za pružanje prve pomoći; Pristup povrijeđenom; Kardiopulmunalna reanimacija; Krvarenje; Povrede; Prelomi kostiju; Trovanje; Dehidracija; Postupak za Cruch-sindrom; Izvlačenje povrijeđenih; Pružanje prve pomoći utopljenicima, povrijeđenim i poplavljenim; Pružanje prve pomoći kod saobraćajne nesreće; Mehanizam povreda; Mehanizmi povreda kod kojih postoji visok rizik od skrivenih povreda; Vrste trauma; Trijaža; Osnovne higijenske mjere za očuvanje zdravlja i sprječavanje zaraznih bolesti; Evakuacija povrijeđenih i oboljelih; Asanacija terena izloženog rušenju i ruševinama.

Civilna zaštita u SR Jugoslaviji, autori dr Šimon A. Đarmati i mr Vladimir R. Jakovljević.

- Situacione vježbe gašenja požara i spašavanja ljudi i materijalnih dobara ugroženih požarom;

- Situacione vježbe spašavanja i iznošenje ugroženih van opasne zone kod rušenja i ruševina zemljanih klizišta i sniježnih lavina;

- Situacione vježbe zaštite i spašavanja prilikom poplava i drugih vremenskih nepogoda na moru, rijekama i jezerima;

- Situacione vježbe spašavanja prilikom saobraćajnih nesreća, udesa i nezgoda u civilnom vazduhoplovstvu;

- Situacione vježbe zaštite i spašavanja kod tehničko - tehnoloških nesreća sa opasnim materijama;

- Situacione vježbe spašavanja u jamama, planinama i prilikom rudarskih nesreća.


CRNA GORA MINISTARSTVO UNUTRAŠNJIH POSLOVA
Na osnovu člana 24 Pravilnika o programu i načinu polaganja stručnog ispita za vršenje poslova rukovođenja službom zaštite i stručnog ispita za rad na poslovima zaštite i spašavanja ("Službeni list CG", broj _____ ), Ministarstvo unutrašnjih poslova izdaje
U V J E R E N J E o položenom stručnom ispitu
__________________________________________________________________________________________________________________ (ime i prezime)
rođen/a_____________________________________________________________________________________________________________ (dan, mjesec, godina, mjesto i opština)
polagao/la je dana ________________pred Komisijom za polaganje stručnog ispita za ____________________________________________________________________________________________________________________ (vršenje poslova rukovođenja službom zaštite /rad na poslovima zaštite i spašavanja)
Komisija za polaganje stručnog ispita je ocijenila da je kandidat/kinja položio/la stručni ispit.
Broj: _______________ Datum: _____________
M.P.	MINISTAR,